Scena zdjęcia ciała Pańskiego z krzyża przeszła do kanonu sztuki i pod nazwą „pietà” – niezmiennie woła o „zmiłowanie”. Matka obejmuje martwe ciało swojego Syna. W tej scenie Matka jest najprawdziwszą ikoną Kościoła, przypomina Ludowi Bożemu każdego czasu, że jego najgłębszą istotą jest współczucie i czułość dla wszystkich „maluczkich”, z którymi Syn się utożsamił. „Kto by przyjął jedno takie dziecko w imię moje, Mnie przyjmuje.” (Mt 18, 5) I jeszcze: „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili.” (Mt 25, 40) I dalej: „Wszystko, czego nie uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, tegoście i Mnie nie uczynili.” (Mt 25, 45b)
Co czułaś Matko, gdy na Twoje ręce złożono ciało martwego Syna? Czy czułaś się osamotniona – nawet bez wsparcia męża, św. Józefa – z tym ciężarem wszystkich „najmniejszych”, których umierający na krzyżu Jezus dał Ci za dzieci? Gdy mordowano Twojego Syna jak złoczyńcę, On zostawił Ci tych wszystkich, z którymi się utożsamił. Włączył Cię w dzieło Jego miłości do cierpiących, ubogich, odartych z godności, krzywdzonych, aby Kościół nie tylko miał w Tobie matkę, ale aby sam był matką dla wszystkich braci i sióstr Jezusa, zwłaszcza tych najsłabszych i najmniejszych.
Jeden z uczestników spotkania ofiar wykorzystania seksualnego w młodości z papieżem Franciszkiem zapamiętał pełne smutku i żalu słowa opisujące traktowanie, jakie otrzymał po zgłoszeniu doznanej krzywdy: „Podczas męki i śmierci Jezusa była przy Nim Jego Matka. Moja matka, Kościół, opuściła mnie w moim bólu i samotności”. Mówiąc te słowa wręczył papieżowi fotografię słynnej piety Michała Anioła. Już to jedno zdanie i ten gest dają nam pojęcie o tym, na czym polega specyfika wykorzystania seksualnego małoletnich w Kościele oraz co Kościół, a zwłaszcza jego przełożeni, muszą zmienić w podejściu do ludzi zranionych tym przestępstwem.
Ty, Matko, trzymająca martwe ciało Jezusa zdjęte z krzyża, znasz wiele dzieci i nastolatków, którzy doznali krzywdy w delikatnej sferze seksualności od osób, którym ufali we wspólnocie Kościoła, w której przestali czuć się bezpiecznie. Ty wiesz, ilu skrzywdzonych nie znalazło zrozumienia nawet w domu i przez lata żyli lub wciąż żyją w kompletnym osamotnieniu ze skutkami, z którymi często sobie nie radzą. Odchodzą z Kościoła, który dla nich stał się miejscem krzywdzenia. Ty znasz męczące ich poczucie winy i wstydu, których my nie rozumiemy.
Maryjo, Matko Jezusa! Zdjęto z krzyża, twego Syna, którego nie byłaś zdolna ochronić przed brutalnością innych ludzi. Znasz ból matek i ojców, którzy odkrywają, że nie potrafili zapobiec krzywdzeniu swoich dzieci. Ucz jak podejść do osoby skrzywdzonej i jej historii, jak ją przyjąć bez utraty wiary. Tak jak Ty nie zwątpiłaś, gdy oddano Ci zdjętego z krzyża Syna.
Maryjo! Wracam pamięcią do zwiastowania, gdy się zastanawiałaś, co znaczy wszystko, o czym powiedział Ci anioł. Gdy Ty trzymasz w ramionach martwe ciało Syna, ja spontanicznie próbuję sobie wyobrazić, jakie dylematy przeżywałaś. Gdzie pójść, komu i jak powiedzieć o wizycie archanioła? Komu wyjawić, że będziesz matką? Zapewne zdawałaś sobie sprawę z tego, że groziło Ci ukamienowanie, gdyby Józef uznał, że kłamiesz i oddał całą sprawę sędziemu, by ją osądził zgodnie z surowym prawem. Na szczęście Bóg dał Ci w Józefie człowieka Bożego, który Ci uwierzył i ochronił Ciebie i Dziecko. Choć dobrze wiem, że Twoja historia była związana z Bożym wybraniem, które z ufnością przyjęłaś, a nie z krzywdą wyrządzoną przez ludzi, to jednak człowiek mógł być powodem Twojej ostrożności, a nawet niepewności. Dlatego, myślę, że dobrze rozumiesz stan ducha wielu osób poszkodowanych, które w momencie podjęcia decyzji o dochodzeniu sprawiedliwości wielu uznaje za kłamców i oszczerców. To Jezus, Twój Syn ciągle umiera w tych wszystkich osobach.
Oby Kościół na nowo upodobnił się do Ciebie i był matką dla wszystkich skrzywdzonych w nim dzieci.
Adam Żak SJ
Koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży
Dyrektor Centrum Ochrony Dziecka